Εθνική Ενότητα και Πολιτικές Διαμάχες: Η Σχέση Βενιζέλου και Βασιλέως Κωνσταντίνου κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου (1915-1917)

Abstract

Η παρούσα εργασία εξετάζει τη σχέση μεταξύ του Ελευθερίου Βενιζέλου και του βασιλιά Κωνσταντίνου κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου (1915-1917), εστιάζοντας στις πολιτικές διαμάχες και τον αντίκτυπό τους στον Εθνικό Διχασμό. Η εργασία ξεκινά με μια παρουσίαση της πολιτικής σταδιοδρομίας του Βενιζέλου, από την ενασχόλησή του με το κρητικό ζήτημα και το κίνημα του Θέρισου έως την άνοδό του στην πρωθυπουργία της Ελλάδας, το 1910. Εν συνεχεία, παρουσιάζεται το ιστορικό και εκπαιδευτικό υπόβαθρο του βασιλιά Κωνσταντίνου, οι σπουδές του στη Γερμανία, η στρατιωτική του σταδιοδρομία και οι πολιτικές του απόψεις. Εξετάζεται ο ρόλος του ως αρχιστράτηγου στον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897, η συμμετοχή του στους Βαλκανικούς Πολέμους και η σχέση του με τον Στρατιωτικό Σύνδεσμο, που οδήγησε προσωρινά στην απομάκρυνσή του από τον στρατό. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη διαφωνία Βενιζέλου και Κωνσταντίνου, η οποία εδράζεται στις αντίθετες απόψεις τους για την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Βενιζέλος υποστήριζε τη συμμετοχή της Ελλάδας στο πλευρό της Αντάντ, ενώ ο Κωνσταντίνος προέκρινε την πολιτική ουδετερότητας με φιλογερμανικές τάσεις. Η διαφωνία κορυφώθηκε με τα Νοεμβριανά και την τελική απομάκρυνση του βασιλιά από τον θρόνο το 1917. Εξετάζεται επίσης η διαμόρφωση δύο αντίπαλων κρατικών οντοτήτων, το Κράτος των Αθηνών υπό τον έλεγχο του βασιλιά και η Προσωρινή Κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης υπό τον Βενιζέλο. Αναλύονται οι συνέπειες αυτής της διάσπασης στη διακυβέρνηση και την κοινωνική συνοχή της χώρας. Τέλος, η εργασία παρουσιάζει τον ρόλο των προσώπων που περιέβαλλαν τους δύο ηγέτες και πώς οι σύμβουλοι και των δύο πλευρών ενίσχυσαν τις μεταξύ τους αντιπαραθέσεις. Η ανάλυση βασίζεται στη μελέτη πρωτογενών και δευτερογενών πηγών, καθώς και στην αξιοποίηση αρχειακού υλικού από τη Βιβλιοθήκη της Βουλής και την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος. Η εργασία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η διαμάχη μεταξύ των δύο ηγετών δεν είχε μόνο πολιτικές και στρατιωτικές διαστάσεις, αλλά εξέφραζε βαθύτερες κοινωνικές αντιθέσεις, οι οποίες σημάδεψαν την πορεία της Ελλάδας στον 20ό αιώνα